Căn nhà trên đường Mango (The House on Mango Street) by Sandra Cisneros

Noi gương những người đi trước, mình cũng dịch (dật) cho vui.

I love this book. Not just because it's about Chicago but because I love Esperanza and her family. I love how they struggle and survive, how the kids are innocent and beautiful even in the midst of poverty. I love how its language seem to lift the characters out of their every day abjectivity, like a piece of white silk over garbage. It's white silk.

Và lý do chọn nó để dịch cho vui là vì nó ngắn, không sợ lười.
------------

I

Căn nhà trên đường Mango


Không phải bọn mình lúc nào cũng ở trên đường Mango. Trước đó mình và gia đình ở đường Loomis trên lầu 3, và trước đó nữa thì bọn mình ở trên đường Keeler. Trước Keeler là Paulina, và trước đó nữa thì mình không nhớ. Mình chỉ nhớ rõ nhất là mình đổi chổ ở rất nhiều lần. Mỗi lần dọn nhà là có thêm một phần tử gia đình. Khi dọn đến đường Mango thì chúng mình đã có sáu người—mẹ, ba, Carlos, Kiki, em Nenny và mình.
Ngôi nhà trên đường Mango là nhà của gia đình mình, ba mẹ không cần phải trả tiền trọ hay xài chung sân sau với hàng xóm dưới lầu, hoặc phải giữ im lặng không được làm ồn, và không có chủ nhà ở tầng dưới thục đầu cán chổi lên trần nhà. Dù thế, bọn mình cũng đã không nghĩ đến việc mua căn nhà đó.

Bọn mình đã phải dọn gấp ra khỏi tầng nhà trên đường Loomis. Ống nước ở đó bị bễ và chủ nhà không chịu sửa vì nhà đã cũ lắm. Bọn mình phải dọn nhanh. Bọn mình đã phải dùng nhà tắm của người hàng xóm và xách nước qua bên ấy trong cái bình nhựa. Cho nên ba mẹ mới đi tìm nhà, và bọn mình đã dọn vào ngôi nhà trên đường Mango, xa chỗ cũ, phía bên kia thành phố.

Ba mẹ luôn nói là một ngày nào đó bọn mình sẽ được ở trong một ngôi nhà đích thực, nhà của riêng bọn mình để không cần phải mỗi năm mỗi dọn chổ ở. Và nhà của bọn mình sẽ có nước và ống nước sẽ không bị bễ. Và trong nhà sẽ có cầu thang đàng hoàn, cầu thang đích thực chứ không phải cầu thang ở ngoài hành lang, cầu thanh nằm trong nhà như trên tv vậy. Và bọn mình sẽ có cái hầm và ít nhất là 3 phòng tắm để mỗi lần đi tắm không cần phải báo trước cho tất cả mọi người biết. Nhà của bọn mình sẽ được sơn màu trắng với cây cối bao quanh, một cái sân thật lớn và cỏ mọc thoải mái mọc không sợ bị hàng rào chận. Đó là cái nhà mà ba nhắc tới khi ba cầm trong tay tấm vé số và má cũng kể về cái nhà đó cho bọn mình nghe trước khi ngủ.

Nhưng căn nhà trên đường Mango không giống như căn nhà mà ba mẹ kể. Nó nhỏ và đỏ với những bậc thang chật hẹp trước nhà và cửa sổ thì tí tị làm bạn cứ tưởng chúng đang phải nín thở. Có chỗ gạch bị bể, và cửa trước thì phồng lên đến nỗi bạn phải đẩy mạnh mới mở được. Nhà không có sân trước, chỉ có bốn cây cỏn con mà thành phố đã trồng phía mặt đường. Đằng sau thì có cái ga-ra nhỏ hẹp để đậu cái xe bọn mình chưa có và cái sân sau cũng nhỏ hẹp và nhìn còn hẹp hơn vì bị hai toà nhà chặn hai bên. Trong nhà cũng có cầu thang nhưng chỉ là bậc cầu thang hành lang bình thường, và trong nhà chỉ có một phòng tắm.  Mọi người đều phải chung phòng–ba và mẹ, Carlos và Kiki, mình và Nenny.

Ngày xưa lúc bọn mình còn ở trên đường Loomis, một ma-soeur của trường đi ngang thấy mình đang chơi trước nhà. Hai hôm trước tiệm giặt ủi dưới nhà bị cướp nên họ đóng ván lên cửa và chủ tiệm đã sơn lên tấm ván mấy chử “Tiệm mở cửa” đễ không bị mất khách.

Con ở đâu? Sơ hỏi mình.
Dạ, ở đó, mình vừa nói vừa chỉ lên tầng thứ ba.

Con ở đó?

Dạ, ở đó. Mình ngước nhìn lên phía ngón tay sơ đang chỉ--tầng nhà thứ ba, sơn bị tróc, những tấm ván ba đã đóng ngang cửa sổ để bọn mình không bị té. Con ở chổ đó hả? Cách sơ hỏi làm mình có cảm giác như mình hoàn toàn không có chút giá trị. Chổ đó. Con ở cái chổ đó. Mình gật đầu.

Ngay lúc ấy mình đã biết mình phải có một căn nhà. Căn nhà thật sự. Căn nhà mà mình có thể chỉ ngón tay về phía nó. Nhưng đây không phải là căn nhà đó. Căn nhà trên đường Mango không phải là căn nhà đó. Mẹ nói, chỉ trong thời gian ngắn. Ba nói, tạm thôi. Nhưng mình biết sự thật của những điều tạm bợ ấy.