lập lại trăng mùa xuân

Bạn, lâu quá tôi không nghe tin gì từ bạn.  Tôi lo lắm.  Quan hệ của chúng ta không thể vô cớ mà đứt đoạn như thế.  Bạn không thể vô tình mà bỏ tôi, tôi giận bạn đấy.  Nếu bạn muốn tôi hết giận, tôi chỉ cách cho bạn nhé.  Chúng ta nói chuyện lại nhé, và sẽ nói như thế này:

Bạn giận tôi à?

Không, không bao giờ giận. Mà không, đôi lúc có giận, nhưng giận chút thôi, không giận lâu đâu. Làm sao giận lâu được.

Hẹn ra đây để làm gì vậy?

Để nói chuyện. Để kể chuyện cho nghe. Để được nghe kể chuyện.

Tôi không có chuyện gì mới, chỉ là thời gian gần đây bận quá, mới đi conference ở Cali về.

Mùa xuân này có đi đâu chơi không?

Không. Bận lắm. Chắc mùa hè sẽ đi, hay thu.

Đi đâu?

Chưa biết.

Hỏi đi.

Hỏi gì?

Hỏi có muốn đi cùng không?

Có muốn đi cùng không?

Không. Có.

Vậy là sao?

Nghĩa là muốn, nhưng không muốn, vì đã phải tự hỏi.

Xin lỗi nhé, không giúp được gì. Sự thật là như vậy. Tôi chỉ là một bản thảo, chỉ có thể hỏi những câu đã được hỏi, và trả lời bằng những lời im lặng.

Tôi biết. Biết nhưng vẫn phải làm khó dễ, mới hoàn thành được vở kịch.

Mà này, tại sao vậy?

Tại sao gì?

Tại sao phải là như vậy? Tại sao phải tưởng tượng ra một bản sao? Nó hoàn toàn vô dụng, không có tác động gì, không có khả năng thay đổi sự thật.

Như vậy bạn sai rồi. Bản sau của tôi không phải là một sự sao chép đơn thuần. Nó được thúc đẩy và thèm khát tạo thành, nên nó linh động và đa chiều hơn cả bản gốc. Thí dụ nhé, bản gốc sẽ chụp một tấm hình, về trăng mùa xuân chẳng hạng. Và cái tấm hình đó sẽ chỉ là trăng mùa xuân nếu không nhờ cái bản sau. Với bản sau, tôi có thể nhìn trăng mùa xuân ấy gần gủi và ấm áp hơn. Mái nhà nhấp nhô kia bổng dưng thành một dãy núi, và tôi không phải là chứng nhân duy nhất của sự biến hình kỳ diệu đó.

Nhưng tay tôi vẫn chỉ là sự vô dụng, và những lời nói, cuối cùng, cũng không có ý nghĩa.

Tại sao không?

Vì nó không đưa đến một đích thực nào cả. Vì nó, cuối cùng, cũng chỉ là ngông cuồng. Vì đêm đến trăng cũng sẽ lơ lửng trên trời cưng ạ.

...Tối qua chúng ta đã cùng nhau bước qua một vũng nước. Ướt đẫm cả người.

Vậy à? Có cười sặc sụa như những người mới yêu nhau không?

Không. Chỉ im lặng đi qua vũng nước đó như nó không hiện diện trên con đường chúng ta đang đi, cũng không để ý gì đến đầu tóc, quần áo đang ướt nhũn.

Chỉ đi thôi à?

Ừ, chỉ đi thôi. Đi đến trước một vực sâu, ở dưới là thung lũng hoa, rực rỡ đồi hoa nở muộn, kéo dài ra đến mép biển phía dưới.

Hoa màu gì?

Hoa màu xanh.

Không phải màu vàng à? Vùng ấy nỗi tiếng là hoa mù tạc vàng rộ các cánh đồi xanh vào mùa xuân.

Mặc kệ. Hoa này màu xanh. Xanh như biển, nhìn xuống không biết nơi nào hoa dừng lại và biển bắt đầu.

Không có bãi biển à? Không có bãi cát ven bờ biển?

Không. Hoa mọc ra tới mép biển luôn, mọc lên cát, mọc lên nước, những cái gì xanh nâu của đất nó đều che kín. Mất hết, chỉ còn có nó.

Và biển.

Ừ, và biển.

Hoa ngộ nhỉ. Không bình thường.

Ừ nhỉ, đúng không bình thường.

Rồi chúng ta làm gì?

Không làm gì cả. Chỉ ngồi gác vai nhau, đoán xem chừng nào thì hoa không còn nở nữa.

Có để dành được nhánh nào không?

Không, hoa hái lên nó chết liền tức khắc. Như khi con người bị đứng tim mà chết, nó cũng ngã quỵ và gục đầu khi bị tước đi khả năng trườn về phía trước.

Thật tội nghiệp. Vậy chúng ta đã làm đứng tim bao nhiêu nhánh hoa?

Chỉ có một. Khi thấy nó thoi thóp chúng ta đã ngồi khóc suốt buổi chiều. Không phải vì chúng ta cảm thấy chúng ta có tội khi đã hại chết một sinh vật khác, mà vì chúng ta tiếc cho cái khoảng trống trên lưng đồi lẽ ra phải là xanh mướt, xanh bao la bổng dưng lại có một khoảng trống.

Rồi lấy cái gì đấp vô?

Chúng ta đó.

Chúng ta?

Ừ, thì là chúng ta, cả hai nằm bẹp trên lưng con đồi hoa nở muộn, lấp vào khoảng trống của nhánh hoa đã đứng tim, rồi dần dần màu xanh trở lại.

Nghĩa là chúng ta cũng xanh ư?

Đúng, chúng ta cũng xanh, làm sao mà không xanh cho được, nhiều hoa quá mà, và hoa nào cũng đang trườn người về phía dưới đang có biển. Tất nhiên, không cưởng lại được, phải theo nó như mình đã thường phải đi theo đoàn người tấp nập trên đường phố, đi với nhịp điệu của họ chứ không nhảy múa hay cò cò.

Kể vui lắm. Nhưng mà này, buồn ngủ quá. Nhưng có được không? Chờ mai nhé?

Ngủ chung nhé?

Được!

Tự sự (thơ Tung Hui Hu, tiếp, hết)

Tuần này spring break, có ít thời gian thư giãn, làm nốt công việc chính đáng. Cám ơn bạn Thanh khuyến khích. :) I just googled and found that Tung Hui Hu now teaches English at the University of Michigan, Ann Arbor.)



Bấy giờ là đầu xuân
bụng tôi đau giữa khuya có
một hồ nước vài cây anh đào bao quanh
không khí còn lạnh hoa có
nở hay tôi vẫn còn để dành được vài cánh?
Was nach watch auf mitten

Im Februar tut es der Werde weh?
Còn thứ gì khác đang thức giấc đất
có đau không? Cây cối đang im lặng
vạm vỡ và im halbes
Licht finde ich die Baume so
nah wie Beine on der Erde
như đôi chân mọc lên từ đất tôi không

tìm được lối ra khỏi nơi ấy
nữa hiểu không tôi ghét cái thành phố
được cướp về từ đầm lầy này nơi
đường xá sẽ rút khỏi bàn tay bạn?
Tôi đánh mất thành phố của
tuổi thơ thật dễ dàng chỉ còn lại
nhóm cây anh đào bên bờ hồ tôi
nhớ năm ấy

khi tôi đi khỏi có hằng bao nhiêu kilomét
cá chết trong hồ:
năm đó mùa đông đến sớm
và khởi từ mặt nước
một màu trắng lẽ ra
chúng ta không nên tìm thấy.


------

nguyên bản:


It is early spring my stomach
is hurting there is a pool at
midnight and several cherry
trees around it the air is still
cold do the blossoms break when
touched or could I save any?
was noch wacht auf mitten

im Februar tut es der Erde weh?
what else awakes now does
the earth hurt? the trees are
quiet and muscular and im halbes
Licht finde ich die Baume so
nah wie Beine von der Erde
as legs from the soil I can't

find my way out of the place
any more understand how
I hated this city stolen from
a swamp where the streets
shrink away from your touch?
how easily I lost the city of my
childhood saving only the
cherry trees beside the pond I
remember the year

after I left there were miles
of dead fish in the pool:
winter came early that year
and raised out of the waters
a white never meant to be
found by you or me.

(from "Book of Motion" (2003), more excerpts can be found here.)

Tự sự (thơ của Tung Hui Hu)

Tung Hui Hu, năm tôi tìm được tập thơ này và làm quen với anh, anh đang học lấy bằng tiến sĩ kiến trúc ở Berkeley (thì ra có nhiều kiến trúc sư với tâm hồn thơ mộng nhỉ). Anh ốm nhôm, mang đôi giày cowboy, mủi giày nhọn hoắc. Tôi thấy anh rất dễ cười và dễ thân thiện, hỏi gì trả lời nấy. Tôi chỉ có duyên gặp anh một lần đó. Tôi từng có ý định dịch hết bài thơ này (nguyên bản "Stories told to yourself" trong tập thơ "Book of Motion"), nhưng thấy không đủ ngôn từ để làm tốt công việc đó, và lười. Trích một đoạn post lên đây vì tiếc hùi hụi năm nay không thể đi DC ngắm hoa anh đào nở.



Bấy giờ là đầu xuân
bụng tôi đau giữa khuya có
một hồ nước vài cây anh đào bao quanh
không khí còn lạnh hoa có
nở hay tôi vẫn còn để dành được vài cánh?
Was nach watch auf mitten

Im Februar tut es der Werde weh?
Còn thứ gì khác đang thức giấc đất
có đau không? Cây cối đang im lặng
vạm vỡ...

Đứa con hoang

Tôi là đứa con hoang,
về thánh đường để tìm tấm lòng rộng lượng,
tình yêu thương,
sự công bằng.

Thánh đường chật chội nghi ngút khói,
đám đông tín ngưởng xoãi người về hướng
ông cha
đang giang tay miệng lâm râm lời chúc tụng.

Thôi thì mặc kệ những đa nghi,
mặc kệ những bất đồng của trí tuệ,
mặc kệ những sự tráo trở
thối nát
đổi hình,
tôi cứ lao mình
vào đám đông
ngập ngừng thã người theo tiếng kinh cầu,
để được ngấm mình trong tình yêu thương của Chúa.

Và tôi phát hiện, Chúa đã ở trong tôi từ lâu lắm,
và tôi vẫn luôn được Ngài yêu mến, trông nom.
Nếu tôi có bỏ thánh đường đi lần nữa
thì Chúa sẽ vẫn ở bên tôi đấy thôi.

Karol Wojtyla, hai bài thơ

Hai bài thơ dưới tôi dịch từ bản tiếng Anh, thơ của Đức Giáo Hoàng Gioan-Phaolô II viết khi ngài còn trẻ, dưới tên Karol Wojtyla.  Tôi tìm được tập thơ này trong một tiệm sách cũ ở Sarasota, FL.  Dịch và post lên cho vui.


Người con gái thất tình


Chúng ta dùng thủy ngân để đo lường nỗi đau
Như chúng ta đo độ nóng của thể xác và khí bổng;
Nhưng đó không phải là cách để thoát khỏi sự hạn hẹp-
bạn cho rằng bạn là trọng điểm của tất cả.
Giá như bạn nắm biết rằng bạn không phải:
trọng điểm là Người,
mà chính Người cũng không có đuợc tình yêu-
sao bạn lại không thấy được điều đó?

Trái tim của loài người—nó dùng để làm gì?
Nhiệt độ của vũ trụ. Tim. Thủy ngân.



Hoang Tưởng (?--schizophrenia)



Có những lúc, trống rỗng không hy vọng;
Khi nào tôi mới bật sáng được một suy nghĩ,
Châm được một tia lửa ấm trong tim?

Đừng đẩy tôi ra, đừng ngượng ngùng trước cơn tức giận của tôi,
Đây không phải là tức giận –không, không—nó chỉ là bờ biển trống.

Một chút nặng nề cũng đủ quá sức tôi,
Tôi cứ đi như mình đang bất động.

Bạn không bao giờ đứng yên; nên nhớ, sức mạnh của bạn
sẽ được hồi phục trong im lặng: nó sẽ tìm được hướng đi.
Sức mạnh bạn sẽ bùng nổ.

Và khi đó không cần bạo lực, khi đó không phải là bạn, 
cần cho những khi đó một không gian--tim, là không gian để thở dưới
áp lực của ý chí.

Trong ứ đọng cũng có sinh sôi;
Không thể để đôi mắt đỏ ngầu của bạn
đốt nó thành tro bụi.

lạc trong thành phố

Người đàn ông đi trên con đường lớn,
hắn mặc bộ đồ phi hành gia,
đôi mắt mở rộng tìm...điều gì nhỉ?
những thứ nhỏ mọn như một cọng bèo.

Hắn hát, giọng hát say mê như tiếng chim cu đất
lạc trong thành phố,
làm chị nhớ em,
giấc mơ em đốt vũ trụ thành tro,
ủ dưới chậu hoa tim vỡ và những con tem
trên cái vali, mỗi sáng em dời từ phòng em qua phòng chị,
như một chuyến đi xa không có khởi hành.

Just in case

I already know it. It’s going to happen, I’m going to bawl like the river Babylon during my first week on the job. I’m already bawling now, reading about the pain of loss, seeing it drag out in front of me. That’s good. I’ll take that as good. It will keep me connected. It will keep me involved as a participant in the process of death and healing, which is necessary, to be always both nurse and patient. Because if you can’t see yourself as patient, how can you do your work as nurse? Isn’t that what it’s all about?
I can’t think. Not after thinking about this Mother and her Baby. I can’t finish her story, because I’m so caught up in her pain and her love, what wretched, agonizing love it has turned into. I probably would do the same, want to go with Baby. My Babies. Adults I can handle. Adults can die, like I can die, because we grow up to grow old. We’ve liveds, have given ourselves over to love and pain and mistakes. We've done enough contortions that our bodies, at least in my mind, can die and be ok with it. But babies. Babies are different. Babies do not die. They just don’t. Babies do something else. Babies open their eyes and smile and laugh and grip your fingers when they’re scared. Babies crawl and stumble and put things in their mouth that they shouldn’t. Babies with their tiny fingers and tiny feet and big heads. Babies that fall asleep content and happy in your arms even if you haven’t taken a bath in days and stink with body odor, even if you’re crooked and horrible and lazy and selfish, you can still be so incredibly capable of love, and be loved, because that’s what babies do. They don’t die.

But, should they do, just in case that they do, what do you do? You can write a story. Write a story about heartaches and pain so bad you could die from it. You do, actually, die from it, in a number of different ways. For example, you go into a coma. You’re awake, and functioning, but you’re in a coma, definitely, because your heart is numb and your brain is numb and all your toes and fingers are numb. Life becomes excessive. People become like walking appendages that you just want to cut off, get them cut from your field of vision because they’re just too much right then. Or you could do the living-dead. If you’re not living then your baby is not dead, so you could live as if you were dead and your baby is still living. You could do this by dressing the baby up. You can’t let the world mortify your baby, so you refuse to have a funeral, refuse to have your baby encased. Instead, you dress your baby up, dress yourself up too, and go out for a walk. When you sleep, the baby sleeps with you, like baby always does. This time you don’t have to worry about accidentally suffocating baby. You could just freely sleep, sleep like a baby, as they said.

I’d like to continue. For a long time, pages and pages, think about what you can do, just in case.

if i was talking

Hey, đang làm gì thế?

Đang ngồi đây.  Không làm gì hết.

Hmm, ngồi cũng là một động tác.  Tại sao ngồi đây?

Vì không ngồi ở những nơi khác. 

Tôi muốn hỏi bạn tại sao ngồi, tại sao không làm việc gì khác mà ngồi đây?  Sao không đi xem phim?

Không có phim hay. Và không có tiền. Và ngồi ở đây vì đang suy nghĩ mông lung.

Đang buồn à?

Không, just thinking.

About?

My classes.  Clinicals.  Hospitals.  Death.  Dad  Vài ngày nữa là giỗ của ba.  Hai năm rồi.  Him. Teeth.  Blogging.  Readers.  Audiences.  nothing in particular.

Seems like a lot of things to me.

yes, but they're really all about nothing.

Tell me about your classes.

Khó.  Đôi lúc có ý nghĩ muốn bỏ cuộc, nhưng ngay lập tức thì đổi ý.  Học được nhiều thứ.  Có cảm giác sẽ là người hữu dụng sau khi học xong. 

Vậy lo điều gì?

Lo khi vào nhà thương thực tập sẽ vụng về, không đủ hiểu biết, làm tổn thương đến bệnh nhân.  Biết gì không, I'm doing clinical on the same floor that dad was on before he died.  Không biết cảm giác thế nào nữa.  Cứ như mình đang mơ.  Vừa thấy nơi ấy thân quen vừa sợ nó.

Rồi sẽ làm thế nào?

Thế nào được.  Phải ở đó thôi.  I can block it out.  I'm good at blocking things out.

Giỗ ba có làm gì không?

Làm một mâm cúng.  Năm nào ba cũng làm giỗ cúng nội.  Không biết ngày giỗ nội là ngày nào.  Ba có viết trên một tờ giấy nhưng mất đâu rồi. Chắc phải kiếm lại, tự nhiên bây giờ điều đó trở thành quan trọng.  Ba thích đồ kho chay, mì xào, và hũ qua nhồi thịt.  Năm nào ba cũng làm ba món đó.  Sinh nhật của Mary cũng vào tuần giỗ ba.  Chắc phải làm riêng.  Dẫn bọn nhỏ đi chơi cuối tuần, thứ hai không vào nhà thương nên sẽ đi chợ và nấu nướng.  Thứ ba cúng. 

Còn cảm thấy có lỗi với ba không?

Còn.  Bớt dằn vặt, nhưng còn.  Má nói chắc ba đã dẫn dắt mình về cái floor ấy.  Nếu thật như vậy thì chắc ba đang cho mình cơ hội chuộc lỗi, sống lại những ngày ba ở nhà thương với bệnh nhân khác.  this time I do it right.

Cái đó không biết.  Nhưng biết bạn sẽ không có thời gian để suy nghĩ và lo sợ. 

Ừ, chắc sẽ không.

Còn anh ta nữa.  Đang suy nghĩ gì về anh ta?

Không có gì.  Chỉ nhận thấy rằng cảm giác nhớ nhung trằn trọc thường xẩy ra khi mình thấy kiệt sức, thấy cần sự ôm ấp ủi an.  Cũng mơ hồ.  Nhưng nó đến rồi đi như ngày mưa ngày nắng vậy thôi.

Có buồn không?

Không.  Ngay bây giờ thì không.

Như vậy tốt rồi.  Ít nhất bây giờ thì không sao.  Còn răng?

À, răng.  Mỗi lần bị stress thì răng đau.  Hôm ba chết răng đau.  Những lúc bị depression răng cũng đau.  Hôm nay răng đau, không biết vì lý do gì.

Có chuyện gì không? 

Không muốn nghĩ tới. 

Ok.  Vậy blogging thì sao?  Đang nghĩ gì về nó.

Hmm, lâu rồi không có post.  Bận quá, và không có suy nghĩ gì mới mẽ để post.  Vã lại post mà thấy ít người đọc quá nên chán.

Ít người đọc hay ít người comment?

Is there are difference? 

Maybe.  Is it that important?

No, I guess not.  I keep forgetting that it all started because I need to write down my thoughts, for myself, not to get feedbacks and comments.  But when I started getting comments, you know, it felt good, made it fun, so I kept waiting for it.

And now?

Now it's ok.  You know, I was reading on npr's wedsite yesterday about Siri Hustvedt's new book, "Story of the Shaking Woman or the History of My Nerves," it sounds so interesting.  I think I'm going to get it.  Not that I'll have time to read it, but I'll have to get it.

It does sound interesting, doesn't it?  she's quite good.  don't you have her "A Plea for Eros"?

Yes, you're right, I do.  I don't know where it is though, in one of the boxes I'm sure.  I'll have to find it.  I just get bored so easily, you know?  So I'm afraid other people would be bored with me too.

What do you mean?

Well, for example, I keep going back to the same topic.  It's the same story, same ending.  I'm afraid that's very boring.

Is it boring?

Not to me, apparently, because I'm the one in the story.  I get to be in it each time it happens.  Each time is like a brand new life for me, so of course I am not bored.  Are you?

No.   You know, he likes Kurt Vonnegut.

I know.  I'll have to send him Jailbird.  He'll like that.  The copy even has Kurt Vonnegut's signature. 

I remember.  It's your priced one. 

Yes.

Whatever you do, don't give up, ok?

On what?

Anything.  Don't give up on anything.  School.  Motherhood.  Memories.  Even fear.  Don't give any of them up. 

Why?

I don't know.  It just seem such a waste.  They all seem so important.  Besides, what would you have if you give any of them up?  What would you put in its place? 

I supppose.  No, of course not.

Good, let's go get some coffee, maybe a piêce of cake.   Have you thought about what it means to be talking to me?

No.  I like it.